Un libro de valía. Crítica de Armando Requeixo sobre «Contos nerviosos»: fabulacion suprarreal e unha ollada reflexiva

O crítico Armando Requeixo publicou nos xornais Diario de Ferrol, El Ideal Gallego, Diario de Arousa e Diario de Bergantiños unha recensión sobre o libro de literatura infantil Contos nerviosos, de Fran Alonso. Está publicado pola editorial Embora e ilustrado por Dani Padrón.

A recensión pode lerse ou descargarse en pdf nesta ligazón.

 

O caso Alonso

Fran Alonso é un rastrexador literario, un sabuxo capaz de uliscar a centos de metros un bo libro. Leva anos demostrándoo como editor en Xerais, selo que moito debe aos seus bos oficios como catador e compostor textual.

Ende ben, este vigués do 63 é tamén un narrador de notable traxectoria, poeta acreditado, fino ensaísta e ben valorado autor infantoxuvenil, o que o converte nun todoterreo literario que merece firme estimanza.

Contos-nerviosos-pequena

Non é fácil, non, ser quen de xulgar con acuidade as obras dos demais e logo ser capaz de escribir as propias con solvencia. Hai xente no país que, por máis que o intenta, non sabe facer nin unha cousa nin a outra, por iso o caso Alonso é tan de aplaudir.

Confirmo esta opinión tras a lectura dos espléndidos Contos nerviosos, relatos que publican as ferrolás Edicións Embora baixo o guieiro do solícito Miguel Toval.

Catro historias diversas e a un tempo converxentes. Cuarteto de narracións nas que a fabulación suprarreal e a ollada reflexiva anoan para nos regalar tramas onde palpita o simbólico e o fantástico revelador, nas que a aparente simplicidade dos aconteceres encerra, de fondo, un arsenal de suxestivos pensamentos sobre relevantes cuestións a propósito do eu e dos outros.

“O caso Amelio” preséntanos un rapaz que padece de misofonía; isto é, un mozo hipersensible a toda clase de ruídos, que terá que enfrontarse a unha terapia de choque para salvar o seu trastorno. O resultado, lonxe de ser ideal, conducirao a unha nova problemática: a sedatefobia ou terror ao silencio, o outro extremo da balanza. Entre unha e outra situación ou, máis ben, o feito de que o tentar escapar dunha leve á outra, fálanos claro sobre a enfermiza necesidade que moitas veces sentimos de arredarnos de algo coidando que así melloraremos, cando o único que facemos é disfrazar con novas roupaxes o problema e, en ocasións, mesmo complicalo ou agravalo. Neste sentido, un modelo ao que Alonso homenaxea sería O laboratorio do doutor Nogueira, do maxistral Agustín Fernández Paz, recentemente ido.

A segunda das historias, “Sabemos quen es”, ten un claro pouso pirandelliano, unamuniano, pois o xogo metaliterario do personaxe que se revela sitúanos ante unha trama que cómpre ler en clave antidirixista e libertaria e que tamén aposta pola amizade e a solidariedade como vías óptimas para a superación dos problemas. Polo camiño vai agromando tamén a crítica a situacións e actitudes sociais que constrinxen o individuo, así como unha visibilización das desigualdades de clase e outras cuestións éticas de alcance.

“Café tropical” mergúllanos nos eidos do marabilloso ao propor unha máquina que, tal lámpada de Aladino, é capaz de modificar a realidade ao antollo de quen a manexa. A través deste sinxelo recurso narrativo, técese toda unha alegoría sobre o irreflexivo e irracional das decisións humanas, verbo da necesaria convivencia colectiva e incluso a propósito das amezas antiecolóxicas que padecemos. Un conto, por tanto, onde se fai bo aquilo de que ás veces cómpre cambialo todo para que nada mude e o futuro esperanzado se abra paso.

Finalmente, “O meu aniversario” é un relato que participa por igual dos estereotipos da raíña malvada de Carroll e do aborrecible señor Scrooge de Dickens para tracexar o retrato dunha nena despótica que, durante o seu aniversario, se comporta como a maior das tiranas e decide amargar a festa a todos practicando indicibles maldades. Por remate, a xustiza poética fai que a protagonista pague as súas iniquidades, o que achega a esta historia un plus sapiencial na transmisión dunha ensinanza ao xeito de moderno exemplum.

Proveitosa lectura, pois, a dos Contos nerviosos de Fran Alonso, nos que o horaciano prodesse et delectare se dá abondosamente, ao que axudan non pouco as vistosas ilustracións de Dani Padrón, un reclamo visual estimable para un libro de valía.

Armando Requeixo

Contos nerviosos_DdFerrolxxxxx