O crítico Armando Requeixo publicou nos xornais Diario de Ferrol, El Ideal Gallego, Diario de Arousa e Diario de Bergantiños unha recensión sobre o libro de literatura infantil Contos nerviosos, de Fran Alonso. Está publicado pola editorial Embora e ilustrado por Dani Padrón.

A recensión pode lerse ou descargarse en pdf nesta ligazón.

 

O caso Alonso

Fran Alonso é un rastrexador literario, un sabuxo capaz de uliscar a centos de metros un bo libro. Leva anos demostrándoo como editor en Xerais, selo que moito debe aos seus bos oficios como catador e compostor textual.

Ende ben, este vigués do 63 é tamén un narrador de notable traxectoria, poeta acreditado, fino ensaísta e ben valorado autor infantoxuvenil, o que o converte nun todoterreo literario que merece firme estimanza.

Non é fácil, non, ser quen de xulgar con acuidade as obras dos demais e logo ser capaz de escribir as propias con solvencia. Hai xente no país que, por máis que o intenta, non sabe facer nin unha cousa nin a outra, por iso o caso Alonso é tan de aplaudir.

Confirmo esta opinión tras a lectura dos espléndidos Contos nerviosos, relatos que publican as ferrolás Edicións Embora baixo o guieiro do solícito Miguel Toval.

Catro historias diversas e a un tempo converxentes. Cuarteto de narracións nas que a fabulación suprarreal e a ollada reflexiva anoan para nos regalar tramas onde palpita o simbólico e o fantástico revelador, nas que a aparente simplicidade dos aconteceres encerra, de fondo, un arsenal de suxestivos pensamentos sobre relevantes cuestións a propósito do eu e dos outros.

“O caso Amelio” preséntanos un rapaz que padece de misofonía; isto é, un mozo hipersensible a toda clase de ruídos, que terá que enfrontarse a unha terapia de choque para salvar o seu trastorno. O resultado, lonxe de ser ideal, conducirao a unha nova problemática: a sedatefobia ou terror ao silencio, o outro extremo da balanza. Entre unha e outra situación ou, máis ben, o feito de que o tentar escapar dunha leve á outra, fálanos claro sobre a enfermiza necesidade que moitas veces sentimos de arredarnos de algo coidando que así melloraremos, cando o único que facemos é disfrazar con novas roupaxes o problema e, en ocasións, mesmo complicalo ou agravalo. Neste sentido, un modelo ao que Alonso homenaxea sería O laboratorio do doutor Nogueira, do maxistral Agustín Fernández Paz, recentemente ido.

A segunda das historias, “Sabemos quen es”, ten un claro pouso pirandelliano, unamuniano, pois o xogo metaliterario do personaxe que se revela sitúanos ante unha trama que cómpre ler en clave antidirixista e libertaria e que tamén aposta pola amizade e a solidariedade como vías óptimas para a superación dos problemas. Polo camiño vai agromando tamén a crítica a situacións e actitudes sociais que constrinxen o individuo, así como unha visibilización das desigualdades de clase e outras cuestións éticas de alcance.

“Café tropical” mergúllanos nos eidos do marabilloso ao propor unha máquina que, tal lámpada de Aladino, é capaz de modificar a realidade ao antollo de quen a manexa. A través deste sinxelo recurso narrativo, técese toda unha alegoría sobre o irreflexivo e irracional das decisións humanas, verbo da necesaria convivencia colectiva e incluso a propósito das amezas antiecolóxicas que padecemos. Un conto, por tanto, onde se fai bo aquilo de que ás veces cómpre cambialo todo para que nada mude e o futuro esperanzado se abra paso.

Finalmente, “O meu aniversario” é un relato que participa por igual dos estereotipos da raíña malvada de Carroll e do aborrecible señor Scrooge de Dickens para tracexar o retrato dunha nena despótica que, durante o seu aniversario, se comporta como a maior das tiranas e decide amargar a festa a todos practicando indicibles maldades. Por remate, a xustiza poética fai que a protagonista pague as súas iniquidades, o que achega a esta historia un plus sapiencial na transmisión dunha ensinanza ao xeito de moderno exemplum.

Proveitosa lectura, pois, a dos Contos nerviosos de Fran Alonso, nos que o horaciano prodesse et delectare se dá abondosamente, ao que axudan non pouco as vistosas ilustracións de Dani Padrón, un reclamo visual estimable para un libro de valía.

Armando Requeixo

xxxxx